Sodyum Formiyat

Sodyum Formiyat Kullanım Alanları ve Özellikleri

Sodyum formiyat, formik asidin sodyum tuzu olan ve genellikle beyaz renkli toz formunda bulunan higroskopik bir maddedir. Organik bir tuz olarak bilinir ve endüstriyel önemi büyüktür. Kaynaklara göre, sodyum formiyat, özellikle alkolün karbonilasyonu süreci ile elde edilir. Bu süreç, metil formatın hidroliziyle formik asit oluşumunu içerir ve ardından sodyum hidroksit ile nötralizasyonu sonucunda sodyum formiyat üretilir. Formik asidin düşük maliyeti ve bol miktarda bulunması, bu tuzun üretimini ekonomik hale getirir.

Sodyum formiyatın kullanım alanları oldukça çeşitlidir. Endüstriyel tesislerde formik asitin üretimi için kullanılan bir başlangıç materyali olmasının yanı sıra, deri tabaklama işlemlerinde ve galvanizleme süreçlerinde de tercih edilir. Ayrıca, kimyasal analizlerde özellikle arsenik ve fosfor tayini için reaktif olarak da kullanılır. Performans artırıcı olarak farklı endüstriyel sistemlerde ve dezenfektan olarak da işlev gördüğü belirtilir. Sağlık ve güvenlik avantajlarına ek olarak, hayvan yemi ve ilaç sanayinde katkı maddesi olarak da yerini alır.

Sodyum formiyatın elde edilişi ve uygulama alanları onu stratejik bir kimyasal bileşen yapar. İndirgeme özelliği, yüksek reaktifliği ve çeşitli endüstriyel süreçlerdeki çok yönlü kullanımı gibi özellikleri, onu modern sanayide değerli bir kimyasal hale getirir. Bu özellikler, sodyum formiyatın kullanıldığı alanlardaki proseslerin verimliliğini artırmada ve maliyetleri düşürmede önemli bir role sahiptir.

Sodyum Formiyat Nedir?

Sodyum formiyat, endüstriyel uygulamalarda yaygın olarak kullanılan bir kimyasal bileşiktir. Bu bileşik, tekstil ve deri işlemeden yapı kimyasallarına ve gıda katkı maddelerine kadar geniş bir kullanım yelpazesi sunar.

Kimyasal Yapı ve Formülü

Sodyum formiyat, formik asidin sodyum tuzudur ve kimyasal formülü NaHCOO veya HCOONa şeklinde ifade edilir. Higroskopik özelliği ile bilinir yani çevreden suyu çekebilme özelliğine sahiptir. Bileşik, tipik olarak beyaz renkli, toz halinde ve formik asit kokusuna hafifçe sahiptir.

Moleküler Ağırlık

Sodyum formiyatın moleküler ağırlığı yaklaşık 68 g/mol‘dür. Bu değer, formülündeki her bir atomun (sodyum (Na), karbon (C), oksijen (O) ve hidrojen (H)) atom ağırlıklarının toplanmasıyla hesaplanır.

Fiziksel Özellikler

Sodyum formiyat (HCOONa), beyaz toz formunda olan, suda çözünebilen ve sodyumun formik asit ile oluşturduğu bir bileşiktir. Bu kısım, sodyum formiyatın ergime noktası, yoğunluğu ve suda çözünürlüğü gibi temel fiziksel özelliklerini inceler.

Ergime Noktası

Sodyum formiyatın ergime noktası 97,81 °C‘dir. Bu sıcaklıkta, katı formda olan madde sıvı hale geçer.

Yoğunluk

Oda sıcaklığında sodyum formiyatın yoğunluğu 0,971 g/cm³ olarak ölçülmüştür. Bu değer, bileşiğin normal koşullar altındaki yoğunluğunu ifade eder.

Suda Çözünürlük

Sodyum formiyat su içinde çözünmesi kolay bir bileşiktir. Na ve H2O molekülleri ile etkileşime geçerek suyun içinde homojen bir çözelti formunda dağılabilir. Çözünürlük değerleri sıcaklığa bağlı olarak değişiklik gösterebilir.

Kimyasal Özellikler

Sodyum formiyat, formik asidin sodyum tuzu olup, reaksiyonların termokimyası üzerinde belirgin bir etkisi vardır.

Reaksiyonların Termokimyası

Sodyum formiyatın termokimyası, kimyasal reaksiyonlarda enerji değişimlerini tarif eder. Bu bileşik, ısıtıldığında bozunmaya uğrar ve bu sırada formik asit ve sodyum (Na) içeren farklı ürünler oluşur. Reaksiyon termokimyası verileri, sodyum formiyatın stabiliteti ve reaksiyona girdiği süreçlerde serbest bıraktığı veya absorbe ettiği enerji miktarı hakkında önemli bilgiler sağlar.

Sodyum formiyatın erime noktası 253 °C‘de olduğunu ve yoğunluğunun 1.92 g/cm³ (20°C) şeklinde ölçüldüğünü belirtmek gerekir. Belirli koşullarda gerçekleşen kimyasal reaksiyonlar, termokimyasal veriler ile karakterize edilir ve bu veriler maddelerin kimyasal süreçlerdeki davranışını anlamak için kritik öneme sahiptir.

Üretim ve Sentez Yöntemleri

Sodyum formiyat, hem endüstriyel hem de laboratuvar ortamında farklı yöntemlerle üretilmektedir. Bu bölüm, sodyum formiyatın elde edilme süreçlerini ve sintez yöntemlerini detaylandıracaktır.

Endüstriyel Üretim

Endüstriyel ölçekte sodyum formiyat üretimi, esas olarak karbon monoksit ve sodyum hidroksitle gerçekleştirilen kimyasal bir reaksiyon yoluyla yapılır. Bu yöntem şöyle gerçekleşir:

• Sodyum hidroksit, yaklaşık 150-170°C sıcaklıkta ve yaklaşık 2MPa basınç altında karbon monoksitle reaksiyona sokulur.
• Reaksiyon sırasında, sodyum formiyatın yanı sıra sodyum oksalat gibi diğer bileşenler de oluşabilir.
• Elde edilen çözeltinin konsantrasyonunun %25-30 civarında olması beklenir.

Bu süreçte, yüksek sıcaklık ve basınç koşulları, reaksiyon verimini artırır ve saf sodyum formiyat kristallerinin oluşumuna olanak tanır.

Laboratuvar Sentezi

Laboratuvar ortamında ise sodyum formiyat üretimi genellikle daha küçük ölçekte ve aşağıdaki adımlar takip edilerek gerçekleştirilir:

1. Formik asit, sodyum bikarbonat ile reaksiyona sokularak sodyum formiyata dönüştürülür.
2. Reaksiyon karışımı asidik ortam yaratmak üzere formik asit eklenerek ayarlanabilir.
3. Oluşan karışım, kristal sodyum formiyatın elde edilmesi için buharlaştırılır.

Laboratuvar sentezi, hassas ve kontrollü koşullarda yapıldığı için sodyum formiyatın saf ve yüksek kalitede elde edilmesini sağlar.

Uygulamalar

Sodyum formiyat, çeşitli endüstriyel uygulamalarda faydalanılan çok yönlü bir kimyasaldır. Özellikle gıda katkı maddesi ve tamponlayıcı ajan olarak kullanımı, bu bileşiğin en bilinen özellikleri arasındadır.

Gıda Katkı Maddesi Olarak Kullanımı

Sodyum formiyat, E237 koduyla bilinen bir gıda katkı maddesidir. Genellikle koruyucu olarak kullanılır ve gıdaların raf ömrünü uzatmak için katkı maddesi olarak eklenir. Bu bileşik, mikrobiyolojik büyümeyi yavaşlatarak gıda güvenliği sağlar ve koruma altında tutar.

Tamponlayıcı Ajan Olarak Kullanımı

Sodyum formiyat, ayrıca asit-baz reaksiyonlarını kontrol etmek ve belirli bir pH seviyesini korumak için kullanılan bir tamponlayıcı ajandır. Deri tabaklama işlemleri ve deterjanlarda enzim stabilizatörü olarak kullanımı, sodyum formiyatın pH dengesini sağlamadaki etkinliğini gösterir. Aynı zamanda, tekstil boyaması ve baskı proseslerinde de pH tampon maddesi olarak tercih edilmektedir.

Güvenlik ve Sağlık Bilgileri

Sodyum formiyat ile çalışırken, MSDS raporlarını dikkate almak ve olası maruziyet durumlarında uygulanacak ilk yardım önlemleri gibi güvenlik prosedürlerinin bilinmesi esastır.

MSDS Raporları

Sodyum Formiyat Güvenlik Veri Sayfası (MSDS), bu maddeyle ilgili kapsamlı sağlık ve güvenlik bilgileri içerir. Sodyum formiyat için MSDS, kimyasalın fiziksel ve kimyasal özellikleri, saklama koşulları, kullanımı sırasında alınması gereken önlemler ve kişisel koruyucu ekipman bilgileri gibi önemli verileri içerir. HSDB (Hazardous Substances Data Bank) 744 kayıt numarası veya LR0350000 CAS numarası ile MSDS bilgisi erişilebilir durumdadır ve bu bilgiler, sodyum formiyatın güvenli kullanımı için zorunlu bir kaynaktır.

İlk Yardım Önlemleri

Sodyum formiyat ile meydana gelen bir kazada ilk yardım önlemleri aşağıda listelenmiştir:

• Cilt Teması: Derhal bol su ve sabunla yıkayın.
• Göz Teması: Hemen en az 15 dakika boyunca bol miktarda suyla durulayın ve tıbbi yardım alın.
• Yutma Durumu: Ağzı su ile çalkalayın, kusturmayın ve derhal tıbbi yardım alın.

Sodyum formiyat ile olası her türlü temas durumunda, ilgili güvenlik prosedürlerine ve MSDS’de belirtilen talimatlara uyulmalıdır. Acil durumlar için hazırlıklı olmak, riskleri azaltmak ve güvenli bir çalışma ortamı sağlamak açısından hayati önem taşır.

Ticari Bilgiler

Sodyum formiyat, endüstriyel olarak kullanılan bir kimyasaldır ve bu bölümde ticari kayıtlara dair spesifik bilgiler verilmektedir.

CAS Kayıt Numarası

Sodyum formiyat için belirlenen CAS Kayıt Numarası, kimyasalın benzersiz bir şekilde tanımlanmasını sağlayan bir referanstır. Bu numara, HCOONa kimyasal bileşiğini uluslararası alanda tanımlamak için kullanılır.

Ürün Numarası

Her üretici veya tedarikçi, sodyum formiyat için belirli bir ürün numarası kullanabilir. Bu numara, tedarik zinciri boyunca ürünün izlenmesini sağlar. Örneğin, bazı veritabanlarında sodyum formiyat için kullanılan örnek bir numara LR0350000 olabilir.

Kimyasal ve Fiziksel Veritabanları

Sodyum formiyat, kimyasal bilgilerini uluslararası veritabanları üzerinden erişilebilen bir kimyasaldır. Söz konusu bilgiler, kimyasalın yapısal formülünden güvenlik bilgilerine kadar detaylı veriler sağlar.

NIST Kimya WebKitabı

Amerika Birleşik Devletleri Ulusal Standartlar ve Teknoloji Enstitüsü (NIST) tarafından yürütülen Kimya WebKitabı, kimyasal maddeler hakkında bilgi sunan önde gelen bir veritabanıdır. Sodyum formiyat için sağlanan veriler şunları içerir:

• Kimyasal Adı: Sodyum formiyat
• Kimyasal Formülü: HCOONa
• Molekül Ağırlığı: 68,01 g/mol
• CAS Numarası: 141-53-7
• Erime Noktası: 253 °C
• Yoğunluk: 1,92 g/cm³

Veritabanı ayrıca, bilimsel çalışmalarda ve araştırmalarda kullanılan benzersiz kimyasal tanımlayıcılar olan InChI (Uluslararası Kimyasal Tanımlama) ve InChIKey bilgilerini de içermekte:

• InChI: Uluslararası kimyasal çevrelerde tanınan bir tanımlayıcıdır.
• InChIKey: Kimyasal maddenin dijital ortamda arama yapılmasını kolaylaştıracak bir kimyasal parmak izidir.

Bu veritabanı, sodyum formiyatın anlaşılması ve kullanılması için hayati bir kaynaktır.

Alternatif Sodyum Tuzları

Alternatif sodyum tuzları, kimyasal reaksiyonlarda ve çeşitli endüstriyel uygulamalarda sodyum formiyatının yerine kullanılabilecek tuzlardır. Potasyum ve sezyum formiyat, özellikle kimya endüstrisinde sodyum formiyat için yaygın alternatifler arasındadır.

Potasyum Formiyat

Potasyum formiyat, kimyasal formülü HCOOK olan ve formik asidin potasyum tuzu olan bir bileşiktir. Higroskopik bir beyaz toz olup, su ve etanolde iyi çözünür. Donma noktası düşürücü olarak kar ve buz eritmede, aynı zamanda petrol ve doğal gaz sondajlarında sıvı viskozitesini düzenleyici olarak kullanılma özellikleri ile bilinir. Ayrıca, potasyum (K) içeren bu tuz, kalp ve kas fonksiyonlarının düzenlenmesinde vücut için önemli olan bir elemandır.

Sezyum Formiyat

Sezyum formiyat, kimyasal formülü HCOOCs olan ve formik asidin sezyum tuzu olan bir bileşiktir. Bu bileşik, yüksek yoğunluğu ve ağır bir metal olan sezyum (Cs) içermesi nedeniyle, özellikle petrol ve doğal gaz sondajlarında sondaj çamurunun yoğunlaştırılmasında tercih edilir. Sezyum formiyat, aynı zamanda organik sentezlerde etkin bir katalizör olarak da kullanılmaktadır.

Ek Bilgiler ve Kaynaklar

Bu bölüm, Sodyum Formiyat ile ilgili bilimsel yargılara, müşteri desteğine ve hata raporu formlarına ait önemli bilgileri içermektedir. Bu bilgiler, ürünün doğru kullanımı ve karşılaşılabilecek potansiyel sorunların raporlanması için kritik öneme sahiptir.

Bilimsel Yargı

Sodyum Formiyat, monosodyum tuzudur ve beyaz, toz formda ve higroskopik özelliklere sahiptir. Ulusal Standartlar ve Teknoloji Enstitüsü, bu maddenin doğru kullanımı ve güvenlik protokolleri hakkında özel standardizasyonlar geliştirmiştir. Kimyasal özellikleri ve güvenliği hakkında daha fazla bilimsel bilgi ve tavsiye almak için bu kurumun yayınladığı kaynaklara başvurulabilir.

• Kimyasal Formülü: HCOONa
• Molar Kütle: 68,007 g/mol
• Yoğunluk: 1.92 g/cm³ (20°C)
• Erime Noktası: 253°C

Sıkça Sorulan Sorular

Bu bölüm, sodyum formiyat ve ilgili konulara dair sıkça sorulan soruları içermektedir.

Sodyum formiyatın kimyasal formülü nedir?

Sodyum formiyatın kimyasal formülü HCOONa’dır. Genellikle beyaz toz formunda bulunan, higroskopik bir maddedir.

Formik asit nedir ve nasıl kullanılır?

Formik asit, HCOOH kimyasal formülüne sahip en basit karboksilik asittir. Formik asit, deri ve tekstil endüstrisinde, ayrıca konservelerde koruyucu olarak kullanılabilir.

Sodyum formiyat hangi alanlarda kullanım bulmaktadır?

Sodyum formiyat, tekstil ve deri sektöründe kumaş boyama ve baskı proseslerinde, gıda endüstrisinde E237 kodlu katkı maddesi olarak ve buz eritici olarak kullanılır.

Sodyum asetatın özellikleri ve kullanım alanları nelerdir?

Sodyum asetat (CH3COONa), beyaz kristal toz halinde bir maddedir ve gıda katkı maddesi olarak, ayrıca laboratuvarlarda tampon çözelti olarak kullanımı yaygındır.

E237 katkı maddesi olarak bilinen sodyum formiyatın özellikleri nelerdir?

E237 katkı maddesi, sodyum formiyat olarak bilinir ve gıda endüstrisinde pH düzenleyici ve koruyucu olarak kullanılır. Beyaz bir toz olup, su emme özelliği gösterir ve hafif formik asit kokusu vardır.

Formiyat iyonunun özellikleri ve kimyadaki yeri nedir?

Formiyat iyonu (HCOO-), formik asidin negatif yüklü iyonudur ve tampon çözeltilerden tutun, analitik kimyada standartlaştırma süreçlerine kadar geniş bir kullanım alanına sahiptir.

Sodyum Formiyatın Diğer İsimleri:

• Formic acid, sodium salt (1:1)
• Sodium formate
• Formic acid, sodium salt
• NA-Amasil